زایمان زودرس، به زایمانی اطلاق می شود که کودک سه هفته زودتر از زمان تخمین زده شده به دنیا می آید. به عبارتی، زایمان زودرس، زایمانی است که در هفته سی و هفتم بارداری اتفاق می افتد.
نوزادان زودرس، به خصوص آن هایی که بسیار زود به دنیا می آیند با عوارض و مشکلاتی روبرو خواهند بود. حتی در برخی موارد، ممکن است نوزادی قبل از هفته بیست و پنجم بارداری نیز به دنیا بیاید.
اما در بیشتر موارد، زایمان زودرس ما بین هفته سی و چهار تا سی و شش بارداری اتفاق خواهد افتاد.
علائم جنین زودرس
ممکن است نوزاد علائم خفیف و عوارض بارزی را داشته باشد. برخی علائم نوزاد نارس عبارت است از:
– جثه کوچک و بزرگ بودن سر
– پوشیده شدن بخش وسیعی از بدن با مو
– پایین بودن دمای بدن، به خصوص بلافاصله بعد از تولد و در اتاق عمل
– مشکلات تنفسی
– عدم واکنش به مکیدن و یا بلع که می تواند منجر به مشکلات تغذیه ای شود.
عوامل و علل موثر در زایمان زودرس
با این که علت اصلی زایمان زودرس به طور کامل مشخص نیست، اما برخی عوامل موثر عبارتند از:
– سابقه زایمان زودرس
– بارداری چند قلویی
– فاصله شش ماهه ما بین دو بارداری
– بارداری به روش لقاح خارج رحمی
– مشکلات مربوط به رحم، دهانه رحم و جفت
– برخی عفونت ها
– برخی اختلالات مزمن مانند فشار خون بالا و دیابت
– چاقی و یا لاغری مفرط
– استرس های شدید
– سقط جنین های مکرر
خطرات زایمان زودرس
زایمان زودرس با چه عوارضی می تواند همراه باشد؟
در هفته های اول، شاهد بروز عوارضی از قبیل:
– مشکلات تنفسی
– مشکلات قلبی
– مشکلات مغزی
– مشکلات مربوط به کنترل دمای بدن
– مشکلات مربوط به سیستم ایمنی
– مشکلات خونی
خواهیم بود.
اما عوارض طولانی مدت این نوع زایمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
– فلج مغزی: اختلال حرکتی که می تواند ناشی از عفونت و یا گردش خون نامناسب باشد
– مشکلات یادگیری
– مشکلات بینایی و شنوایی
– مشکلات رفتاری و یا تاخیر در رشد
– مشکلات سلامتی مزمن
بعد از این که نوزاد نارس به NICU منتقل می شود، یک سری آزمایشات و تست ها انجام خواهد شد. (طیف ۲۵ تا ۳۷ هفته پره ترم تلقی میشه ، اما تمامی نوزادان نارس الزاما به NICU منتقل نمی شوند و بر اساس سن ، وزن ، حال عمومی و علائم نوزاد ، تصمیم گیری انجام می شود.)
از جمله:
– بررسی ضربان قلب و تنفس. فشار خون نیز به طور مرتب کنترل خواهد شد.
– میزان مایع ورودی و خروجی.
– آزمایش خون. نمونه خونی از نوزاد گرفته می شود تا سطح کلسیم، گلوکز و بیلی روبین اندازه گیری شود. سطح گلبول های قرمز نیز به منظور بررسی آنمی و یا عفونت اندازه گیری خواهد شد.
– اکوکاردیوگرافی. این تست، اولتراسوند قلب است که به بررسی عملکرد قلب جنین می پردازد.
– اسکن اولتراسوند. این تست به منظور بررسی مغز و کنترل خونریزی و یا تجمع مایع و هم چنین بررسی ارگان های شکمی و مشکلات دستگاه گوارش، کلیه ها و کبد می پردازد.
بعد از زایمان زودرس چه باید کرد؟
نوزادی که در زایمان زودرس به دنیا می آید، به مراقبت های بیشتری نیاز دارد. از جمله:
– نوزاد باید در دستگاه نگه داری شود.
– علائم حیاتی نوزاد مانند فشار خون و ضربان قلب باید به طور مرتب بررسی شوند.
– تغذیه نوزاد با استفاده از لوله داخل وریدی انجام می شود.
– نوزاد روزانه به مقدار معینی مایعات نیاز دارد، که این میزان حتما باید تحت کنترل باشد.
– گاهی ممکن است نیاز به تزریق خون باشد، به خصوص اگر چندین مرتبه از نوزاد خون گرفته شده باشد.
مصرف دارو
معمولا داروهایی به منظور بهبود عملکرد طبیعی ریه ها، قلب و یا گردش خون در نظر گرفته می شود. بسته به شرایط نوزاد، داروهای زیر تجویز خواهند شد:
– داروهایی به منظور درمان سندرم تنفسی
– آنتی بیوتیک، در صورت وجود عفونت و یا بالا بودن احتمال بروز عفونت
– داروهایی به منظور افزایش حجم ادرار
در برخی موارد، ممکن است نیاز باشد جهت درمان برخی شرایط موجود، جراحی انجام شود. که در این خصوص، متخصص زنان و زایمان تصمیم گیرنده خواهد بود.
زمان که نوزاد:
– بتواند به راحتی و بدون کمک دستگاه تنفس داشته باشد
– به دمای بدنی ثابتی برسد
– بتواند از سینه مادر تغذیه کند
– وزن اضافه کند
– عاری از هر گونه عفونتی باشد
می تواند به منزل برگردد. مراقبت های لازم در منزل نیز به والدین آموزش داده خواهد شد.
روش های پیشگیری از زایمان زودرس
اگرچه زایمان زودرس همواره غیر قابل اجتناب نیست، در برخی موارد می توان از آن جلوگیری کرد. دانستن این که چگونه می توان از زایمان زودرس جلوگیری کرد می تواند به کاهش ریسک مواجهه با این موقعیت ترسناک کمک کند. در ادامه روش هایی برای جلوگیری از زایمان زودرس آورده شده است:
1. انجام یوگای بارداری:
یوگای بارداری یکی از ورزش های پر طرفدار در میان مادران باردار است. نه تنها این ورزش تناسب اندام شما را حفظ می کند و مانع مشکلات زیادی از جمله درد مفاصل و سر درد می شود، همچنین گردش خون را بهبود می بخشد و تامین اکسیژن برای بدن را تنظیم می کند.
این عوامل می توانند موجب کامل شدن دوره بارداری شوند.
2. پیلاتس بارداری:
نوعی تمرین ورزشی مفرح و سرگرم کننده دیگر که به کامل شدن دوره بارداری کمک می کند و مانع زایمان زودرس می شود، پیلاتس بارداری است. این تمرین ورزشی به تقویت عضلاتی کمک می کند که به طور مستقیم در زایمان دخیل هستند.
پیلاتس می تواند گردش خون را تنظیم کند و مفاصل ناحیه لگن را ریلکس کند که منجر به این می شود که جنین در محیط امن تری رشد کند.
3. مواظب خودتان باشید تا سرما نخورید:
زنانی که سرما می خورند بیشتر در خطر زایمان زودرس هستند. اگر هم سرما خوردید سعی کنید که استراحت بیشتری بکنید تا مانع زایمان زودرس شوید.
4. ویتامین های خود را مصرف کنید:
یکی از دلایل اصلی که می تواند منجر به زایمان زودرس شود، کمبود ویتامین هاست. پزشک ویتامین هایی را برای شما تجویز می کنند که باید حتما آنها را مصرف کنید تا دچار مشکلات بارداری و همچنین زایمان زودرس نشوید.
5. مصرف دخانیات را کنار بگذارید:
مصرف دخانیات موجب زایمان زود رس می شود. پس مصرف آن را کنار بگذارید.
6. پیاده روی کنید:
تقریبا تمام پزشکان به شما توصیه می کنند که در طی بارداری ورزش کنید که دلیل آن بهبود گردش خون و سالم ماندن جنین است که مانع زایمان پیش از موعد می شود.
7. وزن توصیه شده توسط پزشک را حفظ کنید:
پزشک رژیم غذایی را برای شما تجویز می کند تا سلامت شما در حالت بهینه باقی بماند. افزایش زیاد وزن میتواند موجب دیابت بارداری و مسمومیت بارداری شود که می توانند منجر به زایمان زودرس شوند.
8. آب کافی بنوشید:
اکثر ما اهمیت هیدراته بودن در طی روز را نمی دانیم. اهمیت این فاکتور در زمان بارداری چند برابر می شود. بهتر است از پزشکتان درباره میزان آبی که باید در طی روز بنوشید سوال کنید.
9. دهانتان را به طور مرتب تمیز کنید:
این مورد ممکن است تعجب برانگیز باشد اما سالم ماندن دندان ها و لثه ها در پیشگیری از زایمان زودرس موثر هستند.
10. به اندازه کافی استراحت کنید:
استراحت کافی برای شما و جنین تان بسیار حیاتی است و مانع ابتلا به زایمان زودرس می شود.
11. هر زمان که احساس نیاز به دفع ادرار داشتید حتما به دستشویی بروید:
ادرار خود را نگه ندارید این کار موجب التهاب رحم و مثانه می شود و می تواند منجر به عفونت شود که در نهایت به زایمان زودرس ختم می شود.
12. بین بارداری های خود وقفه ایجاد کنید:
فاصله کمتر از شش ماه بین دو بارداری می تواند منجر به زایمان زودرس شود. اکثر پزشکان فاصله حداقل 18 ماهه را پیش از بارداری بعدی توصیه می کنند.
13. تغذیه سالمی داشته باشید:
حفظ رژیم غذایی سالم و دوری از غذاهای فراوری شده مانند سوسیس و کالباس و فست فود برای بارداری الزامی است و مصرف غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا-3، ویتامین سی و کلسیم می توانند مانع زایمان زودرس شوند.
آدرس مطب : مریم ارشادی
